Մարդու կենսագործունեության և կյանքի որակի ապահովման կարևորագույն համակարգը հենաշարժողականն է: Երբ ցավում կամ հիվանդ են հոդերը, սահմանափակվում է մեր շարժունակությունը, ընկնում է կյանքի որակն, ու ի հայտ են գալիս մեծաթիվ անհարմարություններ: Ուսահոդի ցավը շատերին է ծանոթ: Այն առաջացման բազում պատճառներ ունի, ինչի հետևանքով երբեմն ոչ լիարժեք է ախտորոշվում, բուժվում: Արդյունքում՝ ամիսներ տևող բարդություններ և վտանգված կյանքի որակ: Ուսահոդի ցավի պատճառների, հնարավոր բարդությունների և բուժման մասին ներկայացնում է «Վալիդուս» բժշկական կենտրոնի տնօրեն, օրթոպեդ-վնասվածքաբան Արտակ Օհանյանը :
-Ի՞նչ է ուսահոդի ցավը: Ի՞նչ անհարմարություն է այն պատճառում մարդուն:
– Ուսահոդի ցավերը հիմնականում լինում են գիշերային ժամերին, հիվանդները գանգատվում են ձեռքի շարժումների սահմանափակումից, հատկապես դժվար է ձեռքի զատումը, այսինքն բարձրացնելը, հիվանդները նշում են մատների թմրածություն:
-Ի՞նչ հիվանդություններ կամ վիճակներ կարող են հանգեցնել ուսահոդի ցավի:
– Պետք է նշել, որ ուսահոդի ցավը միայն մեկ պատճառ չի ունենում: Բազմաթիվ հիվանդություններ ու վիճակներ կան, որոնք արտահայտվում են ցավով: Ուսահոդի ցավեր կարող են առաջանալ պարանոցային հատվածի օստեոխոնդրոզի հետևանքով. ուսահոդում ունենք ռոտացիոն մկաններ, որոնք իրականացնում են բազկի ներսային և դրսային պտույտ, աջակցում են բարձրացնելիս, ապահովում են հոդի կայունությունը: Դրանց վնասվածքները ուղեկցվում են ուսահոդի ցավով: Ռոտացիոն մկանների վրա կա պարկ՝ բուրսա, որը մկանների շարժունակությունն ապահովող և բարելավող հեղուկ է արտադրում: Կարող է առաջանալ այդ պարկի բորբոքում՝ բուրսիտ:
-Ինչպիսի՞ ընդունված մեթոդներ կան ուսահոդի ցավի պատճառները հայտնաբերելու ուղղությամբ:
-Ցավոք, Հայաստանում վերը նշված ցավերը ախտորոշվում են բացառապես ռենտգեն հետազոտությամբ, որը սխալ է: Բնականաբար սխալ ախտորոշման հետևանքով իրականացվում է սխալ բուժում: Շատ հաճախ ընդամենն իրականացվում է հորմոնային դեղամիջոցով բլոկադա, որը վերը թվարկված 4-5 խնդիրներից նախատեսված է միայն բուրսիտի դեպքում: Իրականում, ուսահոդի խնդիրը հետազոտելու համար միայն ռենտգենյան հետազոտությունը շատ քիչ է, հատկապես, որ մեզ մոտ ընդունված է կատարել միայն առաջային հետին դիրքով:
-Իսկ ո՞րն է ախտորոշման ճիշտ ու արդյունավետ տարբերակը:
-Ուսահոդի անատոմիան ամբողջությամբ պատկերացնելու համար պետք է երկու հարթությամբ ռենտգեն ունենալ: Չափազանց ինֆորմատիվ է ուլտրաձայնային հետազոտությունը, սոնոգրաֆիան: Այն դինամիկ հետազոտություն է, հնարավոր է մանրամասն հետազոտել բոլոր կետերը, մկանների վիճակը զննել, պարզել հեղուկի քանակությունն ու առկայությունը, բուրսայի բորբոքումը: Ողնաշարի օստեոխոնդրոզի առկայությունը հաստատելու համար առավել ինֆորմատիվ է մագնիսա-ռեզոնանսային շերտագրումը, ողնաշարում կամ վերին վերջույթում նյարդարմատի ճնշումը որոշելու համար կատարվում է էլեկտրոմիոգրաֆիա: Սրանք այն հիմնական հետազոտություններն են, որ հիվանդը պետք է անցնի, որպեսզի պատկերացնենք՝ ի՞նչ խնդիրների հետ գործ ունենք:
–Ի՞նչ կարող է տեղի ունենալ, երբ սխալ բուժում է նշանակվում՝ հորմոնային դեղամիջոցներով
: -Բնականաբար, բուժումը պետք է սահմանել՝ ելնելով առկա ախտորոշումից: Օրինակ եթե ախտորոշվել է օստեոխոնդրոզ, պարանոցային հատվածում կան դեգեներատիվ փոփոխություններ, անշուշտ առաջանում են վերին վերջույթի և ուսահոդի ցավեր, այստեղ հորմոնային բլոկադան անիմաստ է: Կոպիտ սխալ է նաև ռոտացիոն մկանների վնասվածքի ժամանակ հորմոնային դեղամիջոցների կիրառումը: Երբ առկա է մկանի պատռվածք, ներարկված հորմոնը մկանների հետաճ է առաջացնում, այսինքն շրջակա բլոկադայի ենթարկվող նյարդարմատները հետ են աճում, հետևաբար հիվանդները ցավ չեն զգում, բայց, ցավոք, մկանը կծկվում, կնճռոտվում է, և պատռվածքն ավելի է մեծանում: Այսինքն, հորմոնային բլոկադան կարճաժամկետ հարաբերական դրական արդյունք է ապահովում, քանի որ մեկ-երկու շաբաթ ցավը կվերանա, իսկ կվերադառնա ավելի ուժեղ: Եվ միայն բուրսիտի ժամանակ է, որ հորմոնի ներարկումը կնճռոտում է բուրսան՝ թողնելով լավ հակաբորբոքային ազդեցություն:
-Կա՞ն այլ, օժանդակ բուժական միջոցներ:
-Հստակ ախտորոշում անելուց հետո որոշում ենք բուժման տակտիկան, բուժման առավել արդյունավետ եղանակ է համարվում բուժական ֆիզկուլտուրան: Ոչ բոլոր հիվանդներն են ցավի դեպքում անմիջապես դիմում բժշկի, շատ հաճախ ցավն ունենում է անգամ մեկ տարվա վաղեմություն՝ ի հայտ են գալիս այլ խնդիրներ և բարդություններ՝ տուժում են ուսահոդի մկանները, առաջանում է մկանների հետաճ, ուժը նվազում է: Մկաններն իրենց վրա են վերցնում այլ ֆունկցիաներ ևս՝ պահում են ձեռքը, որպեսզի այն չթուլանա և ընկնի, բնականաբար, ցավն ուժգնանում է: Ոսկե ստանդարտ համարվող բուժական ֆիզկուլտուրան հնարավորություն է ընձեռում ամրապնդել ուսահոդը շրջապատող բոլոր մկանները: Ըստ անհրաժեշտության օգնության է գալիս նաև ֆիզիոթերապևտիկ բուժումը: Իսկ բոլոր այն դեպքերում, երբ պահպանողական միջոցերն արդյունք չեն ունենում, մենք դիմում ենք վիրահատական միջամտությունների:
-Ո՞ր դեպքերում է իրականացվում վիրահատական միջամտություն:
-Իմպիչմենտ համախտանիշը, որը անատոմիական առանձնահատկություն է, ուսահոդի վերին հատվածում ունենում ենք ուսելում, որն ունի տարբեր տեսակներ՝ 1,2,3-րդ: 2-3-րդ տեակի ուսելունի ժամանակ ուսահոդի շարժումների ծավալի բազկոսկրի գլխիկի և մկանների համար տարածությունը փոքր է, և ձեռքը բարձրացնլով մեխանիկական վնասվածք է տեղի ունենում: Եթե ճիշտ ժամանակին ենք ախտորոշում, ապա, վիրահատական եղանակով շտկելով, հետագա վնասումներից խուսափփում ենք: Իսկ եթե պարբերաբար կատարում ենք բլոկադա և առաջանում է մկանների պատռվածք, կրկին լուծում ենք վիրահատական եղանակով բայց արդեն թե՛ ֆինանսապես, թե՛ ծավալով ավելի բարդ իրավիճակի առջև ենք կանգնում, Ժամանակատար է նաև վերականգնողական հատվածը: